الک آزمایشگاهی استیل

نقد و بررسی

الک آزمایشگاهی

آزمون الک کردن با استفاده از یک یا چند الک آزمایشگاهی صورت می ‏گیرد. در حالت اخیر الک ها دارای چشمه‏ های اسمی متفاوت بوده و سری الک را تشکیل می‏ دهند. در صورت لزوم یک سرپوش و یک سینی هم باید مورد استفاده قرار گیرد. الک های آزمان در صورت درخواست مشتری به همراه درب و کفی ارائه می گردد.

تعداد الک های مورد استفاده برای یک آزمایش باید کافی باشد تا از یک طرف نمایش دهنده دانه بندی مطلوب بوده و از طرف دیگر مانع فرسایش بیش از حد و یا گرفته شدن چشمه‏ های الک‏ های ریز گردد.

ویژگی های الک آزمایشگاهی استاندارد

 کف الک‏ های آزمایشگاهی (مش الک) : برای ساختن کف الک ‏های آزمایشگاهی از تورهای فلزی یا صفحه‏ های مشبکی استفاده می‏ شود که مطابق با استاندارد باشد.

انتخاب نوع کف الک به عهده استفاده کننده می باشد ولی با وجود این توصیه می‏ شود که در آزمایش‏ های مربوط به هر آزمون الک کردن از یک نوع کف (تور فلزی یا صفحه مشبک) و یک شکل هندسی برای چشمه‏ های کلیه الک‏ ها استفاده گردد.

تورهای فلزی الک : در الک‏ های آزمایشگاهی بافت تورهای فلزی باید از نوع ساده باشد ولی کف الک‏ های ریزتر از 63 میکرومتر (µm) را می‏توان از تورهای بافته شده از نوع دو در میان، انتخاب نمود. کف الک باید از نظر بافت عاری از عیب بوده و بطور کشیده و بدون چین خوردگی و تغییر شکل به قاب الک وصل شده باشد.

پس از وصل کردن تور فلزی به قاب الک، تار و پود تور باید در ظاهر عمود بر یکدیگر باقی مانده باشند.

توجه: بیشینه 3 درجه انحراف از نظر عمود بودن بر یکدیگر قابل قبول است.

اندازه گیری باید در مورد چندین عدد از سیم های تار و پود صورت گیرد و میانگین آنها در نظر گرفته شده باشد.

صفحه ‏های مشبک : در الک ‏های آزمایشگاهی، شمه‏ های صفحه مشبک باید کاملا صاف و بدون لبه ساخته شده باشند . این صفحه ‏ها باید طوری به قاب الک متصل شوند که سطح رویی آن ها یعنی سطحی که مته را در موقع سوراخ کردن صفحه روی آن قرار می‏داده ‏اند به طرف بالا قرار گیرد.

شکل و اندازه قاب‏ های الک ‏های آزمایشگاهی : قاب‏ هایی که در جدول زیر مشخص شده ‏اند توصیه می گردد.

اندازه‏ ها بر حسب میلی‏ متر می‏ باشند.

تا حد امکان باید از الک‏ های گرد با قطر 200 میلی‏متر استفاده شود به ویژه در الک‏ هایی که از تور فلزی ساخته شده‏ اند اندازه اسمی چشمه‏ های آنها یک میلی‏متر یا کمتر باشد. اگر مقدار نمونه آزمایش خیلی کم و یا الک خیلی ریز مورد نیاز باشد در آن صورت بهتر است از الک گرد با قطر کمتر از 200 میلی‏متر استفاده نمود.

در صورت نیاز به الک ‏های با چشمه درشت، بهتر است الک‏ های گرد یا چهارگوش با قطر یا پهلوی 300 میلی‏متر بکار برد و اگر مقدار نمونه آزمایش خیلی زیاد باشد و یا الکی با چشمه‏ های درشت تر از 25 میلی‏متر مورد احتیاج باشد در آن صورت می‏ توان از الک‏ های با قطر بزرگتر از 300 میلی ‏متر استفاده نمود.

شکل و اندازه الک می‏ تواند روی نتیجه آزمون الک کردن موثر باشد. پس لازم است شکل و اندازه الک انتخاب شده در گزارش آزمایش ذکر گردد.

الزامات قاب، سرپوش و سینی الک‏ های آزمایشگاهی

قاب هر الک آزمایشگاهی باید طوری ساخته شده باشد که بتواند به راحتی با قاب الک دیگر، سرپوش و سینی از همان نوع الک جفت گردد. قاب الک باید صیقلی بوده و طوری به کف الک متصل شده باشد که ماده الک کردنی نتواند در زوایای محل اتصال محبوس گردد.

نشانه ‏گذاری قاب الک : برچسبی که روی الک نصب می‏شود باید بیان کننده ویژگی های زیر باشد :

• اندازه اسمی چشمه‏ ها
• استاندارد یا استاندارد های مرجع یعنی استانداردهایی که الک باید مطابق آن ها ساخته شده باشد.
• جنس ماده تشکیل دهنده کف و قاب الک
• نام شرکت مسئول (سازنده یا فروشنده الک)
• شماره شناسایی

الزامات نگهداری از الک

آماده کردن و نگهداری الک ‏های آزمایشگاهی : باید کف و قاب الک‏ های آزمایشگاهی را قبل از مصرف روغن زدایی و تمیز نمود. این عملیات باید با دست صورت گیرد تا آسیبی به کف الک نرسد (مثلا با دستگاه اولتراسونیک تمیز شود.)

هنگام تحویل گرفتن الک باید تطبیق آن با استاندارد مورد بررسی قرار گیرد و این بررسی در جریان استفاده از آن نیز گاه به گاه صورت پذیرد. عواملی از قبیل تعداد دفعات استفاده از الک و یا جنس ماده الک کردنی در تعداد دفعات این بررسی موثر خواهند بود. توصیه می‏ شود که برای هر الک کارت کنترل تنظیم گردد.

کنترل کیفیت و درستی الک آزمایشگاهی

روشی که ممکن است با آن درستی الک را بررسی نمود این است که با بکار بردن یک نوع ماده الک کردنی، نتیجه حاصل از الک مورد استفاده را با نتیجه بدست آمده از الک مرجع مقایسه نمود.

می‏ توان روش دیگری برای الک‏ هایی که با استفاده از ” گلوله ‏های شیشه ‏ای سنجیده شده” و بررسی گردیده ‏اند بکار برد و آن این است که گاه به گاه همین آزمون را تکرار نمود و از تغییر نکردن ویژگی های الک مطمئن شد.

وقتی که دیگر اندازه چشمه‏ های یک الک از حد خود، با توجه به رواداری اندازه‏ ها، تجاوز نمود باید نشانه روی الک را کند و الک را به دور انداخت.

لوازم اضافی الک

بر حسب جنس ماده الک کردنی و پراکندگی اندازه دانه‏ های آن، لوازم اضافی زیر مورد نیاز خواهد بود :

• برای الک کردن به روش خشک : یک قلم موی گرد و نرم ( از نوع قلم موئی که در نقاشی بکار می‏ رود) برای تمیز کردن گاه به گاه قسمت زیری کف الک استفاده نمود.
• برای الک کردن به روش تر : دستگاه مجهز به یک مخزن مایع، شیر تنظیم و یک ظرف برای جمع آوری مایع استفاده نمود.

در آزمون الک کردن، استفاده از مواد اضافی از قبیل زنجیر یا گلوله همراه مواد الک کردنی و قرار دادن آن ها در الک مجاز نمی‏ باشد.

منبع

استاندارد ایران شماره 1599 (ISIRI)