عمر سازههای بتنی چقدر است؟
چیزی که در این سالها در جهان بسیار به چشم میآید این است که کره زمین در حال تبدیل شدن به یک جنگل بتنی است! تعداد غیرقابل شمارشی از سازههای بتنی برای استفاده مسکونی یا تجاری در هر نقطه از شهر ساخته شدهاند و برای افرادی که احتمال پول زیادی برای خرید یا ساخت این سازهها دادهاند، حال این سوال پیش میآید که این سازههای بتنی چقدر قرار است عمر کنند؟
در این مطلب قصد دارم به عوامل مختلفی که بر عمر و دوام سازههای بتنی تاثیرگذارند، بپردازم و عمر حدودی آنها را هم بررسی کنم.
نقش بالای مصالح استفاده شده
مصالح استفاده شده نقش بسزایی در تعیین دوام سازه بتنی دارند. در زمانی دورتر، سازههای بتنی بیشتر از 20 تا 30 سال عمر نمیکردند و بعد از آن بیم نابودیشان میرفت. اگرچه همچنان سازههای بتنیای هستند که بیش از 150 سال قبل ساخته شدهاند اما همچنان بدون هیچگونه مشکل و موردی سرپا ایستادهاند.
متاسفانه در سالیان اخیر با گسترش پروژههای عمرانی، ساخت سازه بتنی با مواد و مصالح باکیفیت پایین نیز افزایش پیدا کرده است و چون تمام ساختمانهای بتنی به ظاهر شبیه یکدیگرند، تشخیص اینکه کدام یک آسیب دیدهاند و نیاز به تعمیر و بازسازی اساسی و جدی دارند، بسیار سخت میشود. چون بیشتر ساختمانها بیش از 50 تا 60 سال بدون هیچ مشکلی عمر میکنند و در مقابل بسیاری هم هستند که پس از چند سال نیاز به بازسازی و تعمیر پیدا میکنند.
بیشتر بخوانید: سیمان چیست؟ + بررسی ترکیب، کاربرد و انواع آن
طراحی درست و اثر آن بر دوام
نحوه طراحی سازههای بتنی نیز نقش پررنگی در دوام آن ایفا میکند. اگر ما چندین ساختمان قدیمی را مورد آزمایش قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که آنها دارای ستونهای عریض، تیرها و دالهایی هستند که به این ترتیب باعث تقویت بهتر و بیشتر ساختمان میشوند. این در حالیست که بسیاری از سازههای بتنی امروزی که توسط سازندگانی که به دنبال اقتصادی شدن پروژه هستند، ساخته شدهاند دارای دالهایی با کمتر از دو سه اینچ هستند که باعث میشود دوام آن سازه کاهش پیدا کند.
عمر سازه بتنی و فونداسیون آن
جدا از مصالح ساختمانی و نحوه طراحی، دوام و پایداری بتن به فونداسیون هم بستگی دارد. در سازههایی که بیش از 100 سال عمر کردهاند، فونداسیون عمیق و قوی است، که بر روی خاکی بنا شده است که مورد آزمایش قرار گرفته و اثبات شده که توانایی پشتیبانی از سازههای سنگین را دارد. اگر خاک به اندازه کافی قوی نباشد باید فونداسیون را عمیقتر کرد تا در آن عمل مهارگذاری را انجام داد و به مقاومت مورد نظر رسید.
مقاومت فشاری در همکاری با عمر بتن است!
اما در کتابهای مختلف مرتبط با بتن، عمر بتن را نسبت به مقاومتی که پس از یک، 7، 28 و 90 روز بدست میآورد هم بررسی میکنند. مقاومت فشاری بتن معمولا با گذشت زمان افزایش پیدا میکند. وقتی هم بتن در جای نمناک بماند پس از گذشت 28 روز به حدود 90درصد تاب فشاری نهایی خود میرسد. البته با اندیشیدن تدابیری میتوان در زمان کوتاهتری به مقاومت 8 روزه دست پیدا کرد.
افزایش مقاومت بتن با پیشرفت هیدراتاسیون سیمان و همینطور افزایش دمای سیمان طی هیدراتاسیون، باعث شده است که مقاومت بتن را تابعی از ترکیب زمان-دما بیان کنند. چون مقاومت بتن به هر دو عامل عمر و دما بستگی دارد، میتوان گفت که مقاومت تابعی از انتگرال دما و فاصله زمانی است که حاصل آن را بلوغ بتن مینامند.
عمر سازه بتنی چند سال است؟
اگر تصور کنیم که سازنده از طراحی مهندسی مناسب و دقیقی استفاده کرده، همچنین از سیمان و آرماتور باکیفیتی استفاده کرده و فونداسیون هم دارای مقاومت کافی برای آن نوع خاک است؛ یک ساختمان بتنی چندطبقه بدون نیاز به سرویس یا تعمیر میتواند بین 70 تا 80 سال کارایی داشته باشد.
یک سازهای که بد ساخته شده است و به آن در طی سالها بیتوجهی شده، بیشتر از 30 تا 40 سال عمر نمیکند که این مقدار هم اگر سازه دچار ایرادهای اساسی و … شود، کمتر هم خواهد شد.