آزمایش وی بی به وسیله دستگاه کانسیستومتر بتن یا همان میز لرزان انجام میگیرد. روش انجام این ازمایش بر اساس استاندارد ISIRI 12598 بیان میشود که هدف از انجام آن تعیین روشهایی برای ساخت آزمونههایی استوانهای بتن است.
آزمایش وی بی بتن چیست؟
مقاومت بتن با با نسبتهای مخلوط معین بصورت خیلی جدی تحت تاثیر درجه تراکم آن واقع میشود و بسیار مهم است که روانی مخلوط بتن به میزانی باشد که بتوان آن را با سهولت کافی حمل کرد و در جایی ریخت بدون اینکه مراحل جداشدگی صورت گیرد، به این ویژگی بتن کارایی آن میگویند.
با توجه به تعریف گفته شده اهمیت کارایی بتن نشان داده میشود، سنجش میزان کارایی بتن با آزمایش اسلامپ و آزمایش وی بی (Ve be) نشان داده میشود. معمولا از این روش برای تعیین کارایی بتنهای با کارایی خیلی پایین یا سفت مانند بتن غلطکی استفاده میگردد.
اسم Ve be از حروف اول نام V.Bahrner سوئدی که این آزمایش را توسعه داد، گرفته شده است.
تجهیزات مورد نیاز آزمایش وی بی (Ve be)
- ظرف (دارای آب بندی مناسب و بدنه ی محکم به طوری که در برابر ضربه و زنگ زدگی مقاوم باشد و می بایست استوانه شکل ، با قطر داخلی 240 ، ارتفاع 200 ، ضخامت دیواره آن 3 و ضخامت کف آن 7/5 میلیمتر باشد.)
- قالب (همان قالب اسلامپ می باشد.)
- صفحه (صفحه شفاف افقی متصل به میله در روی لوله اتصال که در انتهای میله عصا شکل گردان نصب شده است. می تواند در ارتفاع مختلف توسط پیچ میزان گردد) (قطر صفحه شفاف 330 و ضخامت آن 10 میلیمتر می باشد.)
- وزنه
- میله متحرک
- میز ارتعاش
- میله تراکم
- زمان سنج (زمان سنج باید زمان را با دقت 0/5 ثانیه ثبت نماید.)
کاربرد آزمایش وی بی (Ve be)
زمانی که برای ساخت نمونههای استوانهای بتن از روشهایی مانند میل زنی و لرزاندن نتوان استفاده کرد، از آزمایش وی بی بهره میگیرند. که هدف از این آزمایش تعیین روانی بتن و نیز تعیین دانسیته نمونههای بتنی تحکیم یافته خواهد بود.
این استاندارد هم برای مخلوطهای بتنی سفت تا کاملا خشک که معمولا در ساخت بتن غلطکی متراکم مورد استفاده قرار میگیرد، کاربرد دارد و هم برای سایر انواع بتن مانند سنگدانه مخلوط با سیمان و مخلوطهای خاک – سیمان نیز کاربرد دارد.
در آزمایش وی بی دو روش برای ساخت استوانههای بتنی وجود دارد:
- روشی برای ساخت نمونهها در قالبهای فولادی چندبار مصرف نصب شده بر روی میز لرزان
- روشی برای ساخت نمونهها در قالبهای پلاستیکی یکبار مصرف که در داخل غلاف فلزی نصب شده روی میز لرزان قرار گرفته است.
هدف آزمایش وی بی
این آزمایش که در دسته آزمایشهای قالب گیری مجدد قرار میگیرد، برای اندازه گیری کار لازم برای ایجاد نه تنها جریان یافتن بتن، بلکه برای تطابق آت به شکل جدید وضع شده است. این گونه آزمایشها سعی میکنند شرایط واقعی در محل را در آزمایشگاهها شبیه سازی کنند.
اگرچه تعدادی آزمایش در این خصوص ابداع شدهاند اما آزمایش وی بی رواج بیشتری یافته است.
شرح آزمایش وی بی (Ve be)
روان سنجی وی بی یا وب در سال 1940 ابداع گردید و احتمالا مناسب ترین آزمایش برای تعیین اختلاف روانی مخلوط های خیلی خشک است. سه نوع متفاوت از این آزمایش وجود دارد که اولین نوع آن به طور گستردهای در اروپا استفاده میشود.
خرید دستگاه وی بی Ve Be از فروشگاه تجهیزات آزمایشگاهی آزمان
برای تشخیص میزان کارآیی بتن لازم است به جدول زیر توجه کنید.
| توضیح میزان روانی | عدد وی بی (ثانیه) |
| خارج از محدوده | بیشتر از 30 |
| بشدت خشک | 18-30 |
| خیلی سفت | 10-18 |
| سفت | 5-10 |
| خمیر سفت و خارج از محدوده | 3-5 |
| خمیر و خارج از محدوده | 0-3 |
شرح آزمایش Ve be نوع اول
این روش فقط برای بتنی با سنگدانه حداکثر قطر اسمی 40 میلیمتر (حدودا 1.6 اینچ) کاربرد دارد.
در این آزمایش وی بی نوع اول طبق شکل، ابتدا مخروط استاندارد اسلامپ از بتن پر میشود. برای پر کردن مخروط اسلامپ باید این کار در چهار مرحله انجام شده و هر بار نیز مخلوط بتنی تحت کوبش قرار گیرد. بهتر است قبل از پر کردن مخروط آن را با مواد روغنی مناسب چرب نمود تا مخلوط به آن نچسبد.
بعد از پر شدن مخروط آن را به آرامی بلند کرده تا مخروط بتنی در داخل ظرف باقی بماند. سپس یک صفحه شفاف که به میله عصایی میز وب متصل است را به آرامی روی مخروط بتنی قرار میدهیم.
سپس دستگاه را تحت فرکانس و شدت کنترل شده روشن کرده تا به لرزش در بیاید و همزمان با روشن کردن دستگاه باید تایمر را نیز به کار بیندازیم. این لرزش تا زمانی که سطح زیرین صفحه شفاف توسط دوغاب به طور کامل پوشانیده شود، ادامه پیدا میکند.
زمان اندازه گیری شده به ثانیه برای رسیدن به این حالت “زمان وی بی” یا زمان وب نام دارد. این آزمایش برای مخلوط هایی با زمان وب بین پنج تا سی ثانیه مناسبتر است.
از جمله معایب آزمایش وی بی نوع اول این است که خیس شدن صفحه با ملات یکنواخت نبوده و این تشخیص زمان پایان آزمایش را سخت میکند.
شرح آزمایش Ve be نوع دوم
این روش و روش نوع سوم آزمایش وی بی برای ارزیابی روانی بتنهای غلطکی طراحی شده که در استاندارد ASTM C1170 توصیف شدهاند و هر دوی این روشها برای بتن با قطر سنگدانه حداکثر 50 میلیمتری (حدود 2 اینچ) کاربرد دارد. در صورتی که بتن دارای سنگدانه با قطر بیشتر از 50 میلیمتر باشد، نمونهها باید از طریق الک کردن به روش تر با الک 50 میلیمتر به دست آیند.
روش نوع دوم آزمایش Ve be برای بتنهای خیلی سفت یا فوق العاده خشک کاربرد دارد. در این روش به جای مخروط اسلامپ از خود قالب استوانهای پیچ شده به میز وب استفاده میشود.
در ابتدا باید قالب را از بتن پرکنیم که قطر آن برابر با 241 میلیمتر و ارتفاع آن 197 میلیمتر است. بعد از پر کردن قالب استوانهای به روش مرسوم باید یک وزنه 22.7 کیلوگرمی را روی صفحه پایه پلاستیکی به قطر 229 میلیمتری قرار داده و کل این مجموعه را بر روی مرکز قالب تنظیم میکنیم و بر روی مخلوط قرار میدهیم.
سپس دستگاه را روشن کرده تا به لرزه دربیاید تا در ادامه فضای بین کنار سربار (وزنه) و دیواره قالب از ملات پر شود. زمان لازم برای رسیدن به این حالت “زمان روانی وی بی” نام دارد. حداکثر زمان این آزمایش وی بی دو دقیقه است و اگر آن فضا هنوز از ملات پر نشده باشد، وضعیت بتن ثبت میشود.
شرح آزمایش Ve be نوع سوم
این آزمایش وی بی برای بتن سفت یا خیلی سفت به کار میرود و شبیه آزمایش نوع دوم است و تنها سربار ندارد.
اگر کل زمان وی بی کمتر از دو دقیقه باشد لرزش برای تعیین دانسیته وی بی تا زمان کامل دو دقیقه ادامه مییابد. همانطور هم که در بالاتر به آن اشاره شد، این آزمایش برای بتن با سنگدانههای با قطر حداکثر 50 میلیمتر کاربرد دارد.
نکات مهم آزمایش وی بی (Ve be)
- آزمونه های بتنی باید در مدت 45 دقیقه پس از اتمام اختلاط بتن ساخته شوند.
- بتن های سفت تا کاملا خشک، مستعد جداشدگی در حین جابجایی هستند.
- قالبهای فلزی را قبل از قالب گیری با مواد روغنی مناسب یا مواد پیوندزدا پوشش دهید.
- برای به حداقل رساندن جداشدگی باید در نمونه برداری، انتقال، اختلاط مجدد و آزمون بتن دقت شود.
- سربار باید درمرکز قالب قرار گیرد. درغیر اینصورت سربار رابصورت عمودی بدون اعمال فشار بصورت دستی دربالای آزمونه نگه دارید.
طبقه بندی مختلف بتن
گزارش آزمایش وی بی (Ve be)
- نام و نام خانوادگی آزمایش کننده
- زمان و تاریخ آزمایش
- استاندارد مورد استفاده
- مشخصات آزمونه
- زمان (وی – بی) به ثانیه
- اسلامپ آزمونه ( در صورت قابل قبول بودن نحوه آزمایش )
منابع
ISIRI 12598
تکنولوژی پیشرفته (پروفسور مهتا-پروفسور مونته ئیرو)
استاندارد ملی ایران به شماره 3518
CONSISTENCY OF CONCRETE BY VEE-BEE CONSISTOMETER TEST
کتاب بتن نوشته سیدنی میندس / فرانسیس یانگ / دیوید داروین ترجمه دکتر محمد شکرچی زاده